Odpowiedzialność materialna pracownika – RODZAJE I KONSEKWENCJE

Zatrudnienie każdego pracownika wiąże się z podpisaniem umowy, czy to o pracę czy cywilnoprawnej, między nim a pracodawcą, wówczas zawiązuje pewien układ gdzie jedna strona odpowiedzialna jest za wykonywanie zadań, a druga za zapłatę za nie. Rozpoczynając pracę zobowiązani jesteśmy również do przestrzegania pewnych zasad i warunków zatrudnienia. W tej sytuacji odpowiedzialność za warunki pracy ponoszona jest zarówno przez pracodawcę jaki pracownika. Pracownik, który z powodu zaniedbania, nieprawidłowego wykonania czy wręcz niewykonania swoich obowiązków wyrządził szkodę względem pracodawcy, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności materialnej.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ MATERIALNA PRACOWNIKA – RODZAJE

Możemy wyróżnić dwa rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika, są nimi:
– odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi
– odpowiedzialność pracownika za szkody wyrządzone pracodawcy

Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi

Charakteryzuje się ona z jednej strony pełną odpowiedzialnością za wyrządzoną szkodę, z drugiej natomiast, domniemaniem winy pracownika. Do mienia, które może zostać powierzone pracownikowi zaliczamy m.in.:
– komputer/laptop, samochód służbowy, narzędzia lub podobne przedmioty,
– pieniądze, kosztowności, papiery wartościowe,
– środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robotnicze.

Pracodawca jest zobowiązany udowodnić winę i konkretne niedbalstwo ze strony pracownika na powierzonym mu mieniu oraz określić związek przyczynowy między szkodą a uchybieniami. Natomiast pracownik ma prawo zwolnić się od odpowiedzialności za powstałą szkodę, ale tylko w sytuacji gdy powstała ona z przyczyn niezależnych od niego np. jeśli nie zostały zapewnione odpowiednie warunki do zabezpieczenia mienia lub gdy nie posiadał wymaganych kwalifikacji korzystania z powierzonego mienia.

Pamiętać należy również, że mienie musi być powierzone w prawidłowy sposób, czyli tak aby pracownik miał informacje o rodzaju mienia, jego wartości i ilości oraz wyraził zgodę na jego posiadanie. Dlatego podpisanie oświadczenia o odpowiedzialności za powierzone mienie, jest ważne tylko w sytuacji, gdy jest ono powierzone prawidłowo i tylko wtedy może być podstawą do jakiejkolwiek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Istnieje również forma wspólnej odpowiedzialności materialnej i ma miejsce wówczas gdy mienie jest powierzone kilku osobom jednocześnie. Pracownicy ponoszą wtedy odpowiedzialność w częściach określonych w umowie, pomijając sytuacje gdy zostanie udowodnione, że szkoda została w całości lub w części wyrządzona tylko przez niektórych z nich.

Odpowiedzialność materialna pracownika za szkody wyrządzone pracodawcy

Ma ona miejsce wówczas gdy spełnione zostają dwa warunki: pracodawca poniósł szkodę, a szkoda ta miała swoją przyczynę w niewykonaniu lub nieprawidłowym wykonaniu obowiązków pracowniczych z winy pracownika.

Pracodawca ma obowiązek wykazać, że pracownik jest odpowiedzialny za wyrządzoną szkodę.
Natomiast art. 117 Kodeksu pracy mówi, że „Pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka”.

Konsekwencje odpowiedzialności materialnej

Pracownik, któremu powierzono mienie z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się, odpowiada za szkody wyrządzone na tym mieniu w pełnej wysokości, czyli rzeczywistej poniesionej przez pracodawcę straty. Dzieje się tak wówczas szkoda wyrządzona została przez pracownika w sposób celowy.

Jeśli natomiast, szkoda została wyrządzona nieumyślnie, pracodawca może obciążyć pracownika karą nie przekraczającą kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia, które przysługuje pracownikowi w dniu szkody.

Odpowiedzialność materialna pracowników za szkody wyrządzone przez większą grupę osób dzielona jest stosownie do stopnia przyczynienia się do winy. W sytuacji gdy nie ma możliwości ustalenia stopnia winy, pracownicy odpowiadają w równych częściach.

Finansowa odpowiedzialność pracownika działa tylko w związku z rzeczywistą szkodą, którą poniósł pracodawca. Nie może on jednak odpowiadać za utracone korzyści mogące pojawić się w przyszłości, chyba że zostanie udowodnione jego celowe działanie.

Pracodawca natomiast bierze pełną odpowiedzialność w sytuacji gdy szkoda została spowodowana przez pracownika (nieumyślnie) z udziałem osób trzecich.